Train, Coach en Onderwijs!

Het was slechts één zin in het toneelstuk uit 1903 “Man and Superman” van George Bernard Shaw:
“He who can, does; He who cannot, teach.”.
 (een NL-vertaling: Wie iets kan, doet het; Wie het niet kan onderwijst het.).

En ja, het was een nogal simplistisch en grappig bedoelde uitspraak in een stuk die als ondertitel “A Comedy and a Philosophy” heeft. Maar het is wel een zin die tot vandaag de dag ergens resoneert en/of te horen is in de comedy’s van nu.
Een complex interessante man trouwens die Shaw (voor zover ik voldoende over hem gelezen heb): hij was een Iers toneelschrijver, socialist en theatercriticus. Een vrijdenker, ondersteunde de strijd voor gelijke rechten voor vrouwen en was voorstander van gelijke beloning voor mannen en vrouwen; daarbij een overtuigd vegetariër en tegenstander van dierproeven. Hij won de Nobelprijs voor Literatuur in 1925, waar hij de eer wel accepteerde, maar het bijbehorende prijzengeld weigerde. En was hij, na een bezoek aan Stalin, fan van het systeem van de USSR en verder radicaal tegen vaccinatie.

Nou hoef ik natuurlijk niet uit te leggen dat goede leraren essentieel zijn in de ontwikkeling van een mens, zowel jong als oud! Dat ons onderwijssysteem en de kwaliteit ervan onder druk staat door te weinig leraren, én een te volle agenda van werkzaamheden, is een zeer actueel thema. Als zelfs de basisvaardigheden van begrijpend lezen, taal in de bredere zin en rekenen onvoldoende scoren, weet je dat er serieus iets aan de hand is. Iedereen kan bedenken dat achterstanden in het basisonderwijs blijven doorwerken zowel in de onderbouw als bovenbouw en later ook in het technisch en universitair onderwijs. En het is een slechte zaak dat er meer en meer bijscholing beschikbaar komt, want je moet het wel kunnen betalen. Goed onderwijs voor iedereen geeft niet alleen kansengelijkheid en de mogelijkheid jezelf te ontplooien zoals jij wilt, maar het geeft ook een sociaal evenwicht, ongeacht de financiële onbalans die er (soms?) is in Nederland.

En ik hoef al helemaal niet uit te leggen dat leraar een vak is, waar je ook een zeker talent voor moet hebben...er zijn voorbeelden te over, van matige trainers in het voetbal – die zeer goede voetballer is niet áltijd een even zo goede trainer! - tot aan de mindere goden in het onderwijs dat ik zelf heb genoten – die ene geweldige leraar herinner ik me tot op de dag vandaag!  

Nou hoeven we niet allemaal de Messi of Miedema van het trainen, coachen en lesgeven te worden; ook de minder geweldige leraren hebben hun lesstof goed kunnen overbrengen op mij.

Maar wat maakte dan die geweldige leraar zo goed? Ik herinner me vooral de passie en humor van die man, zijn gedrevenheid om mij zo ver te krijgen dat ik het snapte (differentiëren, integreren, fysische chemie....pfff) en zijn overtuiging dat ik die inzichten zeker zou gaan krijgen. Naja, ik heb mijn diploma een aantal jaren later, met goede cijfers, dan ook gekregen.

Het is die passie en dat vertrouwen geven aan je leerlingen dat ze het kunnen dat ik altijd meegedragen heb in elk train- en coach-moment in mijn carrière, tijdens mijn jaren in het Laser Center van DSM Research, maar ook later als Kleurspecialist en Lab Manager in Emmen.

Er wordt vaak gezegd “Kennis is macht” en dat kan waar zijn, maar voor mij geldt meer “Kennis is vrijheid”. Kennis geeft vrijheid van denken, geeft je inzichten om wellicht andere keuzes te maken, om innovatief te zijn, om zelfstandig te werken en zelfredzaam te zijn. Mijn ervaring als Kleurspecialist in een productieomgeving is dat als je kennis deelt dit uiteindelijk zelfs leidt tot meer kwaliteit en efficiëntere producties; vooral in een continu proces moeten bijvoorbeeld Coloristen in de nachtdienst zelfstandig allerlei kleurbeslissingen kunnen nemen.

De Onderwijsinspectie luidt deze week, nogmaals, de noodklok over de kwaliteit van het onderwijs; dat is enorm nodig en we zouden eigenlijk mét hen de politieke partijen moeten aansporen om hier de komende jaren nu echt iets aan te gaan doen.
Maar ik zou ook wel een noodklok willen luiden voor het onderwijs en training bij bedrijven! Al jaren speelt Human Resources een afnemende rol, staan opleidingsbudgetten onder druk en wordt steeds vaker gekozen voor ofwel verkorte trainingsprogramma’s of “on-the-job” instructies door collega’s. En dan prijs ik me nog gelukkig dat ik heb gewerkt bij DSM (nu Envalior) in Emmen, waar er boven-budgettair en met mooie trainingsprogramma’s Operators worden opgeleid; dus het kan wel, maar ik vrees dat dit, vaker dan me lief is, een uitzondering is geworden.

En dus een oproep aan alle bedrijven: Voer ook eens een inspectie uit naar de kwaliteit van je eigen opleidingen en programma’s: hebben je medewerkers de basis die nodig is, worden ze regelmatig getraind om hun vakkennis te vergroten en heb of haal je voldoende talentvolle leraren in je bedrijf?

Lesgeven richt zich op het overbrengen van kennis en het faciliteren van leren, terwijl training zich concentreert op het ontwikkelen van specifieke vaardigheden en capaciteiten.
Lesgeven legt de nadruk op begrip en conceptueel begrip, terwijl training de nadruk legt op praktische toepassing en uitvoering.
Dit zijn waardevolle definities die ik ergens las over onderwijs en training met voor mij de belangrijkste kernwoorden: kennis - ontwikkeling - begrip - toepassing!
En hier hoort m.i. niet bij dat je eerst een financieel plafond instelt en vervolgens een opleidingsplan maakt. Daar hoort bij dat je eerst gaat kijken wat er nodig is: voor wie, met wie en met welk doel.

Ik blijf het zeggen: Training en ontwikkeling motiveert en bindt mensen aan je bedrijf, geeft plezier, verhoogt de kwaliteit en zelfs de productiviteit.

Dus... Investeer in onderwijs en training, investeer in Leraren die het kunnen!